default-output-block.skip-main
National | Education

Ka maumaharatia ngā pakanga whenua o Aotearoa i tētehi Pā tawhito ki Katikati

Ki Katikati, e whakamahara ana ngā hapū ki te raki o Tauranga Moana i ō rātou tūpuna i whawhai i ngā whenua o Te Kauri me Ongare, i raupatutia e te karauna, i tēnei Rā Whakamaharatanga ā-motu i ngā pakanga whenua o Aotearoa, arā a Homai te Rā.

He pou kua pouā hei whakarangatira i te pā tawhito nei o Te Kauri.

“Tino harikoa te ngākau kua hui mai tātou i tēnei rā ki te whakamana i tēnei rangi, tēnei rā maumahara ki ngā tīpuna me ngā pakanga,” i korero atu a Reon Tuanau (Ngāi Te Rangi).

“Koirā ngā Pā i whakatupu rātou ngā kai, ngā kai māra i reira. Heoi anō ka tupu ngā kai ka tae mai ngā hoariri ki te whawhai i a koe mō aua kai.”

Ko ngā hapū nō Tauranga Moana o Ngāi Tamawhariu, Ngāti Te Wae, Ngāi Tauwhao rātou ko te hapori o Katikati e whakamahara ana i ngā riri whenua i te rohe me te motu whānui.

“Ka huri aku whakaaro ki a Rangiāwhiao,” i mea atu a Paeahi Wanakore, kaumātua nō Ngāti Maniapoto.

“Te wāhi i nohotia ai i aku tūpuna. E mahara ana ahau ki a Ngāi Te Rangi, Ngāti Ranginui i pakanga mō tēnei whenua."

Nō te tau tekau mā waru rau ono tekau mā whā i raupatuhia ai ngā Pā tawhito o Te Kauri me Ongare e te hokonga motuhake o Te Puna Katikati e te karauna, whai muri i te pakanga o Te Rangaranga.

“New Zealanders need to know their own history,” i kī atu te koromatua tuarua o Te Kaunihera o Te Waiariki ki Te Uru, i a Mike Williams.

“Know what went on prior to Europeans. When the Europeans came and the battles that were between Māori and Pākehā over land. We need to understand and recognise what happened.”

“Me ara mai ērā whakaaro kia mōhio ai ngā tātou mokopuna i ngā rā e tū mai nei i mua i a rātou, pēhea ngā whakahaere o te ao tawhito,” i mea atu a Wanakore. “Ō rātou pakanga o te whenua."

Ka hanga i tētehi wāhi ahurea hei whakamaharatanga mō te Pā tūwatawata o Te Kauri hei ngā tau e toru e tū mai nei.