Kei te karanga te taratī o Nga Taonga ki ngā tūao kotahi rau, hei whakamahara atu ki te hokinga mai o ngā hoia o Te Hokowhitu a Tū i te mutunga o te pakanga tuatahi o te ao i te tau 1919. Ka tū ngātahi ai ngā mahi tūngārahu me te whakarewatanga o te pukapuka hou a te mātanga hītori a Monty Soutar arā, Whitiki - Whiti, Whiti E, Ngā Māori i te pakanga tuatahi o te ao.
"Ko te nuinga o ngā uri o ngā hoia kāre rātau i te tino mōhio he aha o rātau mahi te take i haere ai rātau ki rāwāhi, pēnei i au ko taku tipuna i haere kia pai ake te tū a te Māori ki roto i tēnei whenua kia ōrite ki te tū a te Pākehā", te kī a Monty Soutar.
Rima tau te roa o te pakanga tuatahi, ā, koia hoki te roa e ketuketu ana a Monty Soutar i ngā kōrero, āpiti 1000 mano ngā whakaahua kei roto.
"I haere au ki rāwāhi, ki te tae ā tinana ki ngā whenua i tae atu rātau, i huri haere au i te motu ki te apoapo atu i ngā kōrero a tēnā whānau a tēnā whānau, nā rātau i tuku mai i ētahi o ngā reta a o rātau tīpuna, ngā whakaahua", te kī a Soutar.
Nō te tau 1919 hoki mai ai ngā hoia o Te Hokowhitu-a-Tū, he pōwhiri nui i tū ki Tūranga mā rātau ngā hoia o te rohe atu i Ōpōtiki ki Wairarapa, arā ko te Hui Aroha. Kotahi rau tau kua hipa, he tūngārahu anō ka tū hei whakarewa i pukapuka hou.
“Kotahi anake te wānanga, ka ako rātau tērā momo mahi me tētahi haka me ētahi waiata nō te pakanga tuatahi, kātahi ka hui anō rātau hei te pō i mua i te whakarewatanga o te pukapuka ki Te Poho o Rāwiri, kātahi ka whakaatu atu ki te ao”, te kī a Monty Soutar.
Ko tā te tūngārahu he whakaatu anō i Te Hokowhitu a Tū, te nuinga o rātau he Māori, engari anō wētahi he Pākehā, he iwi moutere anō hoki.
Hei tā Soutar, “Ko rātau ngā Paionia ko wētahi nō ngā moutere, ko wētahi he Pākehā, nō reira kei te karanga ki a rātau katoa, ngā Māori, ngā Pākehā, ngā Pasifika o tēnei rohe kia uru ki roto.”
Hei te waru o Hune tū ai te rā whakamahara.