Hei te marama e heke mai nei tū ai ngā hui ā-motu mā ngā iwi ki te tuku kōrero e pā ana ki tētahi hanganga hou mō te whakaherenga o ngā rawa hao ika Māori.
Katahi anō te kōmiti whāiti ka whakatau i ngā whakaritenga e tatū ai tetahi whakaaetanga i ngā iwi, ao ake i te whakapuakanga o te pūrongo arotake i te hanganga o te rangai hao ika Māori inanoa nei.
Ko Jamie Tuuta te heamana o te kōmiti kei a rātou te mahi nui ki te wetewete i tēnei pūrongo nui me te whakamārama ake i ana tohutohu ki ngā iwi.
E ai ki a Tuuta, “Ko te titiro he aha ngā painga, he aha ngā taimahatanga o ētahi o ngā tutohutanga. Hei aha? Kia mōhio te iwi ehara i te mea ko ngā painga anake, engari ētahi o ngā taimahatanga, ngā mōreareatanga i roto i ngā tutohutanga nei.”
Ko te hanganga whakahaere te aro nui, ā, he tohutohu nui tō te pūrongo.
I tēnei wā ko ngā iwi ka tohu i ngā mema o Te Kāwai Taumata, mā rātou e kōwhiri ngā mema o Te Ohu Kaimoana.
Nā, ko Te Ohu Kaimoana ka tohu i ngā kaiwhakahaere o Aotearoa Fisheries Ltd, te pakihi whakarite i ngā mahi hao ika Māori.
Ko te tohutohu a te pūrongo kia whakakorea Te Kāwai Taumata (TKT) me Te Ohu Kaimoana, kia tata ake ngā iwi ki o rātou nā mahi i taua rāngai.
Hei tā Tuuta, “Ki au nei tērā tētahi mahi mō tētahi rōpū ā-iwi, ki te kawe i ngā kaupapa mō ngā iwi o te motu.”
Ae ko Jamie Tuuta e whakaae ana me tuku ki ngā iwi te rakau hī ika.
Ki tā Tuuta, “Ki au nei kei reira ngā painga ki te whakakotahi i te iwi a ōhanga nei a kaupapa nei, nōreira ehara i te mea mā Jamie Tuuta e whakatau engari mā ngā iwi.”
Koinei ngā mema tokoiwa o te kōmiti ka kohikohi i ngā whakaaro o ngā iwi.
Ka mutu ka whakatepungia ngā kitenga ki Te Ohu Kaimoana, mā rātou tētahi mahere matua e whakarite.
Katahi ka tukuna mā ngā iwi hei pōti.
E ai ki a Tuuta, “Me aro te iwi ki te kaupapa nei, he whakahirahira rawa, ana, kia whakaaro anō hoki tātou ki ngā whakatipuranga kaore anō kia puta mai ki te ao marama.”
Kāti, hei te tuawhā o Pipiri tū ai te hui motuhake.