Iwi continue discussions around tikanga on Mt Taranaki

E haere tonu ana ngā whiriwhiringa kōrero a ngā iwi mō ngā tikanga ka uhia ki te maunga o Taranaki, whai muri i te matenga o tētahi kaihōpara ki te maunga tītohea. E whakapono ana, kei ngā rua tekau tau te tāne nei, ā, i whaia e ngā ratonga whawhati tata i te takiwa o te tekau mā rua karaka i te pō.

Tā ngā ratonga, he whai i te tupāpaku nei whai muri i te karanga nui horekau hoki ia i hoki mai i tana kakenga i a Taranaki Maunga.

Ko tā Dr Ruakere Hond, Mātanga Tikanga, Taranaki, "Ko te āhua o te mounga he ao rerekē atu anō, ko te nuinga ka titiro ki te mounga me te whakaaro he tata mai ana, māma noa iho te piki, engari ka piki atu ki runga kātahi ka rongo te wero ninihi nei i te anu, i te mātao i te tangata, pākia e te hau. Kei runga anō i tērā kuaretanga ka ngaro te tangata."

E whai mai ana tēnei matenga i tā ngā iwi kōrero mō ngā tikanga hou e hiahia ana mō te maunga tītohea.

Hei tā Hond, "Ko te āhua o te haere kore whakaaro, te haere noa nei i runga i te maunga kāre he whakaaro mō te āhua o te mana o te maunga koira kē te wānanga e haere ana. Me tiaki i te ora o te tangata, engari me tiaki anō i te ora o te maunga."

I tērā marama, nā Ruakere te hiahia kia aro mai a Ngāi Māori ki ngā tikanga, ki ngā wāhi tapu whai muri i te pōhi o tētahi wahine kirikau ki te tihi o te maunga, mō te pae pāpori anō te take. 

Ko tā Hond,"Kāre i te tika kia ture nei ēnei tikanga ki runga i te maunga i te mea ka mataku pea te tangata kia karawhiua mai te ture, na, koia rā te tikanga. Kāre i te pai kia pērā, engari ko te tino aronga me pēhea te whakapiki i te māramatanga ki waenga i te marea, ki waenga i te iwi Māori, iwi pākeha ki ēnei tikanga."

E tumanako ana a Ruakere ka taka ko ēnei tikanga, kaua ki a ngāi Māori anahe engari ki te katoa.