Ko tētahi o ngā tino uepū Māori ā-motu kei te rongo i ngā whakawhiu a te hunga pāpāho.
Kua kotahi rau, e ono tekau tau te Kiingitanga e tū ana, ā, hei ngā rā okioki whakanuia ai te tau tua ngahuru mā rua o te noho a Kiingi Tuheitia Potatau Te Wherowhero te tuawhitu ki te ahurewa tapu o ōna mātua tūpuna. Heoi, ko tōna mana, kei te werohia.
E whakatikatika ana te tāone o Ngāruawāhia mō tōna kaupapa nui ia tau, ahakoa kei te pokea te Kiingi.
“It's just stuff that's going on behind the scenes aye that pretty much people don't see,” i kī atu tētehi pononga a Te Whetū Tukere nō Waikato.
“Yeah, they should be more honest about what they up to. All the putea and all that and what not aye.”
E arotakengia ana a Kiingi Tuhetia, whai muri i te reta nei, nā tōna pouhāpi i tuku.
“Kāore au e whakaae i te mea, ko tā tātou mahi hei hāpai, hei tiaki, hei manaaki i tō tātou Kiingi,” te kupa a tētehi pononga o Te Kiingitanga a Hera Huirama-Osborne nō Waikato, Ngāti Maniapoto, Ngāti Tūwharetoa, Ngāpuhi.
“That it should be up to the motu or the iwi to decide aye instead of just appointing himself,” i mea atu a Tukere.
Ahatia te tohe kua puta i waenga i a Morgan rāua ko te kiingi, e pupuru tonu ana ngā pononga o Te Kiingitanga ki tōna kaupapa.
“E haere ana ahau ki te whakarongo atu i ngā kōrero e pā ana ki tō mātou nei Kiingi, i ngā tāngata e kōrero atu ia, e tū atu i tōna taha ki te kōrero,” i mea atu a Hone Te Oranga Taoho nō Ngāti Korokī-Kahukura.
“Aw no won't stop me, no way. No, all the way!” i kōrero atu a April Nepia nō Ngāti Whāwhākia, Ngāti Wairere.
Ahatia te tautoko mō pakirehua i te tari o te Kiingi, kāore rātou i te taunaki a Tuku.
“Ka pouri rawa te rongo ērā kōrero a Tuku e pā ana ki a ia. Koia kē te mea i tupu ake i te kaupapa o Te Kiingitanga, ka mōhio,” i kī atu a Huirama-Osborne.
E ai ki ngā mema o Te Tekaumaarua ka hui ngātahi rātou me te Kiingi Tuheitia i te wā o te koroneihana ki te āta wānanga i ngā nawe kua puta ki te motu .
Wheoi, tera ano te whakatau a te Komiti Whakahaere ka aukatingia te hunga pāpāho mai te marae o Tūrangawaewae marae mo ngā rā katoa o ngā whakatairanga, arā, he tohutohu I puta ia Kiingi Tuheitia inapō.
Wheoi anō ahakoa te aha kotahi noa te kaupapa ki ngētehi.
“I'm still gonna go and have fun you know,” i kōrero atu a Vincent Mete.
“It's a beautiful thing, you meet people from around New Zealand, you get to interact and you learn different cultures, different protocols too, so it's cool, I love it.”
Ka kawea ngā kawe mate e ngā iwi o te waka o Tainui ki te marae ātea o Mahinaarangi, hei reira tangi ai ngā mate i te tau kua hori, hei whakapuare i ngā whakanuitanga, hei ngā rā e rima e haere ake nei.