Kia mataara a Ngāi Māori ki ngā mate tuki hinengaro

Kua nui ake i te ono ira waru miriona tāra i ngā tau e rima kua tohaina e Te Kāporeihana Āwhina Hunga Whara ki te hunga mate tuki hinengaro.  Nā whai anō ngā karanga kia aro marika ai tātou ki tēnei taniwha e karangahia nei, ko te kaiwhakamate reo kore.

Ko Te Aorere Pēwhairangi mo Te Kāea e rongo ana i te ngau o te mate tuki hinengaro.

Hei tā Pēwhairangi, “Ko te ūpoko te tapu nui o te tangata, me tieki koe i tō ūpoko i te mea ki te kore tō ūpoko e tōtika, ā, ka kōtiti te haere o tō wairua, o tō tīnana, āu mahi, ngā āhuatanga katoa o tō ao nā te mea koia te kaiurungi - ki te kore te kaiurungi e tōtika, ā, ka kōtiti te waka."

Kua rua tau nō te tukinga tuarua ki tōna mahunga, ā, koia i whakarērea ai e Pēwhairangi ōna haepapa hākinakina, mahi anō hoki.  Hei tāna, me nui te aro a te Māori ki tēnei taniwha.

Hei ta  Pēwhairangi, "Ko tētahi rutu poroa taku mahunga, i tū au tē tāea te kite mō te rua hāora, e iwa marama kia wehe atu ērā momo mamae, ērā momo māuiuitanga.” 

Hei tā ngā tatauranga neke atu i te rua mano ngā tukinga hinengaro i utua e Te Kāporeihana Awhinga Hunga Whara i tērā tau puanō.

  • I ngā tau e rima e whā miriona tāra te nui kua tonoa mō te hunga riiki whutupōro heke iho i te tekau mā iwa tau
  • Mō ngā hākinakina katoa i tērā tau anahe neke i te whā mano ngā kēhi.  Kotahi ira rima miriona tāra.

Hei tā Pēwhairangi, “E whakapono ana ahau me tuku i ā tātou tamariki kia hapa, kia whara, kia hē, mā reira e ako ai rātou, pēnei i a au e ako tonu ana.”

Kei noho tītaha rā te pai o ngā whakakitenga hākinakina ki te haumarutanga o ngā kaitākaro hākinakina huri noa.

Hei tāna, “Ahakoa te hākinakina he wharanga, engari ko tēnei mea ko te mate ko te wharanga o te roro tē taea te kite, mēnā ka whati to ringa, ka kite koe kua whati tō ringa, engari mehemea e maru ana o roro, he mea te taea te kite."