Kua hika anō te tohe mēnā rānei me whakature i te whakaakotanga o te reo Māori ki ngā kura puta i te motu.
Ko te kaipākihi Pākehā, ko Gareth Morgan, tērā e tautoko ana i te whakaaro, i tana pukapuka hōu mō te Tiriti o Waitangi, waihoki, kua puta te karanga i te rōpū mātauranga a Te Riu Roa kia kaha ake te tautoko i te Kāwanatanga.
Kua whakatakoto e Pita Paraone te manuka ki ngā minita, ki a Hekia Parata rāua ko Te Ururoa Flavell.
E ai ki te mema pāremata o Aotearoa Tuatahi, toihau ō-mua hoki o Te Taura Whiri i Te Reo Māori, kei roto i o rāua ringaringa te whakamananga o te whakaakoranga o te reo Māori ki rō kura.
Ā, ahakoa e mea ana a Hekia Parata kaore te kāwanatanga mō te whakaae, he whakaaro anō tā Te Ururoa Flavell.
Pērā ki āna punua kurī, e ai ki a Pita Paraone me whakaako ngā tamariki kura tuatahi katoa ki te reo Māori, ā, e auau tohutohu ana ia ki ngā minita.
E ai ki a Paraone, “I tēnei wā kei roto wā rāua ringaringa te mana kia whakaturengia tēnei kaupapa, engari mēnā kāhore rāua i tautoko e hoa he raru tātou.”
E ai ki a Flavell, kua roa te Pāti Māori e whaiwhai ana i tēnei pakanga. Hei tāna kua tae te wā kia karangatia te ope tautoko.
Ki tā Flavell, “Te tūmanako ia ka kitea mai ai e ētahi e taea ana e rātou te whaiwhai haere i tēnei kaupapa ki tōna mutunga. Engari ko mātou e kore e mutu te tohe mō tō tātou reo.”
Heoi e ai ki a Hekia Parata e kore te Kāwanatanga e tuohu.
Hei tā Parata, “Ko te tino hoariri me kii ki te whiwhi ki te tango te reo mehemea ka whakaturengia. Ko te tino kaupapa o te ako i te reo, ka pīrangi te tauira, te tamaiti, te whānau, ki tērā reo.
Ko Mārama Hune o Te Riu Roa tērā e mea ana, “Kia akonatia te reo, kāore i te pīrangi kia pēhi i taua āhuatanga ki runga i a ia.”
Kua whai tautoko te Kāwanatanga i Te Riu Roa. Ko tā rātou me whakapakari kē ngā rauemi.
Kāti, e ai ki a Te Ururoa Flavell, ahakoa he huarahi uaua, me ūpoko pakaru te whai.
E ai ki a Paraone, “Mēnā e hiahia ana rātou kia huri atu te ao, kia kaha ana te akona o tō tātou reo. Ki au nei ko te tīmatanga i roto i ngā kura tuatahi.”
Ka noho ko tēnei take hei mea ngaungau mā te motu.
